Self determinasyon nedir

Self determinasyon nedir

Self determinasyon ya da TDK (Türk Dil Kurumu) tarafından önerilen karşılığıyla Öz belirtim (İngilizce: Self Determination), klasik anlamda ulusların kendi geleceklerini belirlemesi kavramıdır.

Bir ulus ya da yabancı bir güce bağımlı olmadan ayrı bir devlet halinde örgütlenebilmesi anlaşılmaktadır. Milliyetçi anlayışla aynı doğrultudadır. Kökü bakımından Fransız ihtilali sırasında 1795 tarihinde yayınlanan insan ve vatandaş hakları demecine denk gitmektedir.Kavramın oluşumu, ulus devlet kavramının şekillenmeye başladığı 18.yy.'a götürülebilirse de, ilk olarak 1.Dünya Savaşı neticesinde Amerikan Başkanı Wilson'un sunduğu "Wilson Prensipleri"nde ifade edilmiştir.

Genel olarak, milletlerin kendi siyasal durumlarını, ekonomik, sosyal ve kültürel manada izleyecekleri yolu kendi iradeleriyle belirlemeleri şeklinde tarif edilir.


Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra eski önemini yitirmiştir. Resmi belgelerde ise adı ilk kez Wilson İlkeleri adı verilen belgede bulundu. O dönemde bu ilkeyi en çok ilgilendiren ise Osmanlı Devleti'dir. Bu prensipler sayesinde Osmanlı Devleti'nin Anadolu'yu korumasına olanak sağlasa bile bir çok toprağını kaybetmesi anlamına geliyordu.

Çoğu güçlü ülke bağımsız devletlerden yararlanmak için bu sefer manda ve himaye sistemini kullanmaya başlamışlardır.Günümüz modern devlet düzeninin yaşandığı bugün bile self determinasyon ilkesi amacına tam anlamıyla ulaşamamış bulunmaktadır.

Self determinasyon ilkesini günümüzde NATO ve Birleşmiş Milletler gibi kuruluşlar korumaya almıştır.