Ahmet Hamdi'nin, Halit Ziya kadar muhayyilesiyle doğmuş bir yazar yoktur sözü bağlamında Mai ve Siyah romanı

Edebiyatımızın güçlü kalemlerinden Halit Ziya Uşaklıgil'in Mai ve Siyah romanı Batılı anlamda yazılan bir eser olmasıyla pek önemlidir. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Uşaklıgil için söylediklerine kulak verelim;

"Halid Ziya’ya kadar, romancı muhayyilesiyle doğmuş tek muharririmiz yoktur. Hepsi roman veya hikâye yazmaya hevesli insanlardır. Ahmet Hamdi Tanpınar Tereddütsüz söyleyeceğim ki yazdıklarımın hiçbirisini yazmamış olmak ihtimalini o kadar büyük bir hüzün duymayarak düşünebiliyorum. Fakat Mai ve Siyah için böyle değil! Onu yazmış olmak isterdim. Ve pek iyi etmişim ki yazmışım. Onun için, eksiklikten arınmıştır, baştan ayağa meziyettir demiyorum."

Ahmet Hamdi Tanpınar şöyle devam ediyor;

"BÜTÜN GERÇEKLER VAR..."

"Fakat onda hemen bütün ben varım, benim bir daha geri gelmeyecek olan emellerle, hülyalarla ve onların yanı başında hüsranlarla, elemlerle dolu olan gençliğim var. Hatta yalnız benim değil… Bütün gençler var.."

Ahmet Hamdi Tanpınar

BİZİM ROMANIMIZ...

Halid Ziya Uşaklıgil Kitap olarak ilk defa 1898’de basılan Mai ve Siyah’ın bu baskısı hazırlanırken Halid Ziya’nın romandaki düzenlemelerini de içeren 1938 baskısı esas alındı.

Bu iki baskı karşılaştırılıp yıllardır süregelen hatalar tek tek saptandı. Açıklamalı notlarla ve ilk baskıdan görsellerle zenginleştirilen roman, yazarın üslubuna müdahale edilmeden günümüz Türkçesine uyarlandı.

İlk defa okuyucuyla buluşmasının üzerinden yüz yılı aşkın zaman geçse de bu başyapıt, hâlâ tefrikasına başlanıldığı günkü kadar yeni.

O günden bugüne, ülkenin bütün kuşaklarınca okundu, tartışıldı, tekrar tekrar yorumlandı. Daha önemlisi, hep sevildi. Çünkü Mai ve Siyah, bizim romanımız.

ENGELLER VE UMUTSUZLUK DÖNGÜSÜ

Edebiyatımızda önemli bir yere sahip olan Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil'in başyapıtlarındandır. Bir dönem diziye de uyarlanan Aşk- I Memnu romanı, Uşaklıgil’in bilindik kitapların başında gelmektedir.

Yazar; File, Nemide, Bir Ölünün Hatıra Defteri, Ferdi ve Şürekâsı, Kırık Hayatlar romanlarının yanı sıra şiir, deneme ve oyunlar da kaleme aldı.

Halid Ziya, kahramanının çatışmalı ruh halini dile getirmekte gerçekten de çok başarılı. Ahmet Cemil’in iç dünyası sadece iç monologlarla değil, olayların akışı ve genç adamın tavırlarıyla da netlik kazanır.

Halit Ziya Uşaklıgil

TUTUNAMAYAN KARAKTER

Evet, Ahmet Cemil Batı kültürünü edinmek isteyen, duyarlı, biraz da hayalperest bir genç. Hakikatle baş edemediği anlarda mücadele etmek yerine hayallere sığınır.

Hayalleri büyüktür ama hayatla mücadele etmek konusundaki yetersizliği hayallerini gerçekleştirmesini engeller ve onu bir mutsuzluk döngüsüne sıkıştırır.

Ahmet Cemil’i en yakın arkadaşını kıskanmaya itecek, sona geldiğinde büyük umutlar bağladığı eserini yakmaya kadar sürükleyecektir. Abartılı gelebilir ama bu kişilik özellikleriyle Ahmet Cemil edebiyatımızın ilk kaybedeni, tutunamayan ilk karakteridir.