Celâlzâde Mustafa Çelebi, Osmanlı Devleti döneminde yaşamış olan Türk devlet adamı, tarihçi. I. Süleyman'ın padişahlık yaptığı zamanlarda, devletin önemli tarihçileri arasında gösterilen Çelebi, genç yaşta devlet hizmetine girdi, Divan Kâtibi oldu. Özellikle yazdığı İslam yazılarda dönemin padişahları tarafından takdir edildi. En ünlü eseri ise Osmanlı İmparatorluğu’nda en uzun tahta kalan (46 sene) Kanunu Sultan Süleyman’ın dönemini anlattığı Tabakâtü’l-Memâlik fî Derecâti’l-Mesâlik adlı kitabı gelmektedir.
GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİYLE
Eser daha sonraki dönemlerde günümüz Türkçesine çevrilerek okuyucuların beğenisine sunuldu. Kanuni devrinin önde gelen tarihçilerinden olan Mustafa Çelebi, yaşanan tarihsel olayları bizzat yakından izlemiştir. Sarayda nişancılık vazifesinde bulunmuş, padişahın ve vezirlerinin çıktığı seferlerin hepsine katılmış, gördüklerini ve yaşadıklarını elimde bulunan bu değerli eserde toplamıştır.
Çelebi, dönemin devlet teşkilatlarından, idare ve imar faaliyetlerinde çok detaylı bir şekilde bahsetmektedir. Osmanlı'ya ilişkin zengin bilgilerin yer aldığı kitap önemli bir kaynak özelliğindedir. Bütün olayları birinci ağızdan anlatması bakımından da ayrı yere sahiptir.
KANUNİ DÖNEMİ DİZİYE UYARLANDI
Kanuni Sultan Selim dönemini anlatan diziler çekildi, birçok kitap yazıldı. Bu dizilerden en önemlisi her bölümde izlenme rekorları kıran Muhteşem Yüzyıl oldu. Başrolünde Meryem Uzerli ve Halit Ergenç’in olduğu dizi her ne kadar eleştirilmiş olsa da izleyicilerin büyük beğenisini kazandı. Bu diziden sonra insanlar kitapçılara akın edip bu dönemi anlatan kitaplar satın aldılar.
(Muhteşem Yüzyıl dizisinden bir sahne)
SULTAN SELİM’İN MISIR SEFERİ
Sultan Selim padişah olduktan sonra iki nokta zihnini meşgul etmiştir. Biri İran, diğeri Mısır olmuştur. İran şahında İslam’a yakışmayan kusurlar ve Mısır sultanında da firavunlarda bile görülmeyen bir guru vardı. Bununla beraber, Şah İsmail’in varlığı daha zararlıydı. Çünkü çıkardığı yeni mezheple Müslümanlar arasında ayrılık çıkartmak ve bu vesile ile Osmanlı ülkesini istila etmek istemiştir.
Şah İsmail, Çaldıran Savaşı neticesinde Urfa, Diyarbakır, Musul’u kaybetti. Bu zaferden sonra Yavuz, saltanatının üçüncü yılında kuvvetli bir ordu ile güneye indi. Mısır Sultanı Kansu Gavri bunu duyar duymaz, o da ordusunu alarak kuzeye doğru harekete geçti. Halep civarında Dabık Sahası’nda, Türk ve Çerkez ordularının öncü kuvvetleri arasında çatışmalar başladı.
(Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferinin anlatıldığı bir görsel)
Mustafa Çelebi bu savaşı şöyle anlatıyor:
“Çerkezler, Türklerin açtıkları şiddetli top ve tüfek ateşlerine ve akabinde yaptıkları hücuma dayanmayarak binlerce ölü verip çekildiler. Kansu Gavri ölüler arasındaydı. Bu zafer sonucunda Türkler, Halep ve Şam taraflarını ele geçirdiler ve burada fazla vakit geçirmeden çöl yolu ile Mısır’a doğru ilerlediler. Bu durum, yeni sultan Tomanbay’ı telaşa düşürdü.”
ŞEHZADE MEHMET ÇELEBİ’NİN VEFATI
Kanuni Süleyman’ın; Mustafa, Bayezid, Selim, Cihangir ve Mehmet adli beş oğlu vardı. Bunlardan Mehmet Çelebi çok bilgili ve yüksek ahlaklı bir şehzade idi. Onun sahip olduğu faziletleri takdir etmekten insan aciz kalır. Mehmet Çelebi, bir Pazar gecesi gününde hayatını kaybetti. Bu acı hadiseyi padişah duyunca çok üzüldü. Padişah oğlunun cenazesini daha sonra Manisa’dan İstanbul’a aldırdı.
Orada lalası ve kapı halkı cenazeyi bir arabaya koyarak yola çıktılar. Cenazenin İstanbul’a yaklaştığı haberi verilince şehzadeler, vezirler ve bütün devlet erkânı gidip naaşı karşıladılar. Bu beklenmedik ölüm bütün saray erkânını ve padişahı yasa boğdu.
MUHTEŞEM ÇAĞ
46 sene gibi uzun bir süre tahta kalan Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı topraklarına toprak katarak sınırları genişletti. Hem batıda hem de doğuda yaptığı seferlerle elde ettiği ganimetlerle hazineyi zenginleştirdi. Onun zamanında Viyana kapılara kadar gidildi. Bu dönem en çok konuşulan ve tarihte iz bırakan önemli bir hadisedir. Aynı zamanda kardeş kavgasının sıkça yaşandığı bir devirdir.
(Osmanlı Viyana kapılarında)
Kanuni döneminin anlatıldığı bu eser diğer tarih kitaplarından farklı bir yere koymamız gerekiyor.
Kitap sayfası için iletişim: ergul.tosun@ensonhaber.com
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış