Hababam Sınıfı'nın yazarı Rıfat Ilgaz 110 yaşında

Tam adı Mehmet Rıfat Ilgaz olan usta yazar, 7 Mayıs 1911'de Kastamonu'da dünyaya geldi. İlk ve orta okul eğitimini Kastamonu'da tamamlayan Rıfat Ilgaz, yatılı olarak öğrenim gördüğü Muallim Mektebi'nden 1930 yılında mezun oldu.

Şiir yazmaya öğrencilik yıllarında başlayan Ilgaz, 1936'da Gazi Eğitim Enstitüsünde edebiyat eğitimi de alarak, 6 yıl süreyle Gerede, Akçakoca, Gümüşova'da ilkokul öğretmenliği yaptı.

Ilgaz, daha sonra İstanbul'a tayin olarak Karagümrük Ortaokulunda ve Nişantaşı Lisesinde Türkçe öğretmeni olarak görev yaptı.

EDEBİ HAYATI VE YAZI KİŞİLİĞİ

İlk şiiri Sevgilimin Mezarında'yı 15 yaşında kaleme alan Ilgaz'ın eserleri 1940'da Çığır,  Oluş, Ulus, Güneş, Yücel, Varlık, Hamle ve Yeni İnsanlık gibi birçok dergide yayımlandı.

Felsefe eğitimi de alan Ilgaz, yine 1940'lı yıllarda Hasan Tanrıkut, Sabahattin Kudret Aksal, Salah Birsel'le tanıştı. Ömer Faruk Toprak ile 1942'de "Yürüyüş Dergisi"ni çıkaran Ilgaz, bu dergide Orhan Kemal, Sait Faik Abasıyanık, Cahit Irgat, İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, Nazım Hikmet gibi şairlerle birlikte çalıştı.

Rıfat Ilgaz'ın ilk şiir kitabı Yarenlik ise 1943'te edebiyatseverlerle buluşurken, 1944'te yazdığı Sınıf adlı şiir kitabından dolayı 6 ay hapis cezası aldı. Serbest bırakıldıktan sonra da öğretmenlik yapmaya devam etmek isteyen Ilgaz, çeşitli nedenlerden dolayı 1946'da öğretmenlikten ayrıldı ve gazetecilik yapmaya başladı.

TOPLUMCU GERÇEKÇİ YAZAR

Yazılarında ve yaşamında toplumcu gerçekçi bir çizgi devam ettirmeye çalışan Ilgaz'ın 1953'te yazdığı Devam adlı kitabı da toplatıldı. Yazıları ve şiirleri nedeniyle kovuşturmaya tabi tutulan Ilgaz, yaklaşık 5 buçuk yıl mahkumiyet alsa da hem hastalığından dolayı hem af kapsamına girdiği için cezasının bir kısmını yattı.

Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin ve Esat Adil gibi isimlerle Gerçek Gazetesi'ni, sonrasında ise Yığın Dergisi'ni çıkarırken, Markopaşa adlı mizah dergisinde de yazı işleri müdürlüğü yaptı.

Necati Sözen'in sahibi olduğu Adembaba dergisinde 1952'de yazmaya başlayan usta yazar, o dönemde popüler olan Dolmuş, Külah ve Taş gibi mizah dergilerinde yazıları yayımlandı.

HABABAM SINIFI

Ilgaz, aynı zamanda 1952-1960 yılları arasında Tan gazetesinde düzeltmen, dizgici ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Daha sonra Dolmuş Dergisi'nde Stepne takma adıyla Hababam Sınıfı, Bizim Koğuş ve Don Kişot eserlerini dizi olarak yayınladı.

Asıl ününü, 1959'da Türkiye'deki eğitim sistemini eleştirmek amacıyla hazırladığı Hababam Sınıfı adlı kitapla kazanan Rıfat Ilgaz'ın bu romanı 1966'da oyunlaştırılarak Ulvi Uraz Tiyatro Topluluğu tarafından sahnelendi.

SİNEMAYA UYARLANDI

Aynı oyun yine 1969'da İstanbul Tiyatrosu'nda sahneye koyuldu ve Ertem Eğilmez'in yönetmenliğinde 1975 yılında beyaz perdeye aktarıldı.

Vatan, Demokrat İzmir, Yeni Gün, Yeni Ulus gazeteleri ile Akbaba dergisinde de yazılar yazan Ilgaz, sonra Sınıf Yayınları'nı kurdu ve kendi kitaplarını buradan yayımladı. Basın Şeref Kartı'nı ise 1970'de alan Ilgaz, 1974'te emekli oldu ve doğum yeri olan Cide'ye yerleşti.

BOL ÖDÜLLÜ YAZAR

12 Eylül 1980 darbesinde de gözaltına alınan Ilgaz, Yıldız Karayel adlı eseriyle 1982'de Madaralı Roman ve Orhan Kemal Roman ödüllerini, Ocak Katırı Alagöz ile de 1987'de Ömer Faruk Toprak Şiir ödülünü aldı.

Ömrü boyunca roman, hikaye, anı, tiyatro ve çocuk şiirleri alanında birçok eser veren Rıfat Ilgaz, 7 Temmuz 1993'te İstanbul'da vefat etti, Zincirlikuyu mezarlığına defnedildi.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için iletişim:

ergul.tosun@ensonhaber.com