Epilepsi çeşitleri ve tedavi yöntemleri

Epilepsi, beyin normal aktivitesinin, sinir hücrelerinde geçici olarak meydana gelen anormal elektriksel aktivite sonucu bozulması ile oluşan klinik bir durumdur.

Epilepsi vakalarının yaklaşık 2/3'ünde bir neden bulunmaz ve nedeni saptanabilen vakalarda ise ana neden doğumsal anomalilerdir. En büyük nedenler arasında doğum travmaları, kafa travması, beyin damar hastalıkları, tümörler, beyin iltihapları ve aşırı alkol tüketme gibi nedenler olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Didem Er, epilepsinin kalıtsal bir hastalık olmadığını ve anne-babadan çocuklara geçmediğini ancak gelişme eğiliminin bazı ailelerde daha fazla olduğunu söyledi.

Nöroloji Uzmanı Dr. Didem Er, epilepsinin belirtilerini ve çeşitlerini anlatarak tanı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

EPİLEPSİ BELİRTİLERİ

- Vücutta ani kasılmalar,

- Kollarda ve bacaklarda kontrol edilemeyen sarsılma hareketleri,

- Bilinç kaybı ve geçici kafa karışıklığı,

- Görünür bir sebep olmaksızın aniden düşme,

- Korku, kaygı veya dejavu gibi psişik belirtiler,

- Ani olarak ortaya çıkan yoğun korku ve endişe hali,

- Belirgin bir uyaran olmaksızın ani göz kırpma nöbetleri,

- Ellerde ve ayaklarda kontrolsüzlük,

- Kendisine sorulan şeylere yanıt verememe,

- Kısa bir süre iletişim kuramama,

- Seri şekilde baş sallama hareketleri,

- Sabit bir noktaya bakmak.

EPİLEPSİ ÇEŞİTLERİ

Epilepsi krizlerinin değişik çeşitleri vardır. En çok tanınan tür; kol ve bacakların önce kasıldığı, sonra çırpındığı, yüzde morarma, ağızdan köpük gelmesi bu halin bir müddet sonra kaybolarak hastanın gevşemesi ve ardından yavaş yavaş kendine gelmesi şeklinde gerçekleşen büyük epilepsi nöbetleridir.

Eğitim-öğretim hayatında karşılaşılan aile ve öğretmenlerin ‘dalma' olarak tanımladığı çocuğun yazı yazmasının ve konuşmasının ani bir biçimde bir süre kesildiği, cevapsızlığın ardından bıraktığı aktiviteyi kaldığı yerden devam ettiği ‘absans' nöbetleri de bir diğer epilepsi krizi türüdür.

Erişkin yaş döneminde sık görülen nöbetler arasında da ‘şaşkınlık' olarak tanımlanan nöbet türü vardır. Bu tür nöbetlerde kişinin gözleri aniden sabitleşir. Kişi anlamsız konuşur, sorulan soruya yanıt vermez. Bir süre sonra kendine gelen hasta yaşadığı nöbeti hatırlamaz. Tüm nöbet türleri kısa sürelidir.

EPİLEPSİ TANI VE TEDAVİSİ

Bazı durumlarda tek başına nöbet öyküsü ile teşhis konulabilirken, bunlarla birlikte kısa süreli elekroensefalografi (EEG), uyku EEG'si, kraniyanal görüntüler ve kan tetkikleri de ayırıcı tanı yapmak açısından gereklidir.

Epilepsi hastalarının çoğu anti-epileptik denilen epilepsi ilaçları yoluyla tedavi edilebilir. İlaçlarla nöbetlerin durdurulması amaçlanır. Bu nedenle ilaçların düzenli olarak kullanımı önemlidir. İlaç tedavisi, hastaların büyük bir bölümünde etkili olmasına rağmen, kimi hastalarda beklenen etkiyi sağlayamayabilir. Bu hastalarda epilepsiye sebep olan altta yatan duruma göre cerrahi tedaviler uygulanabilir.

EPİLEPSİ NÖBETİ ANINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

Normal şartlar altında epilepsi nöbeti, kendiliğinden maksimum 1-2 dakika içinde sonlanır. Eğer epileptik atak bu sürede sonlanmıyorsa hasta mutlaka hastaneye götürülmelidir.

Hasta epilepsi nöbeti geçirdiği sırada sadece çevre faktörlerin ona zarar vermesini engellemek adına önlem almak gerekebilir. Hastanın nöbet geçirdiği sırada düşme ve kasılma gibi durumlarda etrafta hastaya zarar verebilecek keskin bir obje veya sert bir cisim varsa hasta o tehlikeden uzaklaştırılmalıdır.

Kriz anında hastanın boğazını sıkan, sıkı bağlanmış kravat, eşarp gibi giysiler hastanın rahat nefes alabilmesi için gevşetilmelidir. Hastaya soğan, kolonya vb. koklatmanın epilepsi nöbetlerinde tedavi edici hiçbir anlamı yoktur.

Nöbet geçiren bir hastanın yakınları ya da çevresindeki insanlar tarafından kol ve bacaklarının tutulması, bastırarak kontrol altına alınmaya çalışılması omuz çıkığı oluşması gibi ortopedik sorunlara sebebiyet verebilir.

Hasta kasılırken ağzını açmaya çalışmak; çene çıkığı, dişlerini kırma, açmaya çalışan kişinin parmaklarının hasta tarafından ısırılması, kanamaya sebep olma gibi pek çok olumsuzluklara sebebiyet verebilir. Kişi kendine geldikten sonra yorgunluk hissedebilir, geçici olarak bilinç kaybı, sersemlik durumu söz konusu olabilir. Bu yüzden hasta bir süre dinlendirilmelidir.

Açlık ve uykusuzluk, anksiyete ve depresyon epilepsi nöbetleri için tetikleyici olabilmektedir, ateşli hastalıklar uygun şekilde uzman hekim tarafından tedavi edilmelidir, bazı ilaçların kullanımından uzak durmaları gerekmektedir, hekime sormadan herhangi bir nedenle ilaç kullanımı sınırlandırılmalıdır.

Alkol, titrek ve parlak ışıklar ve uyuşturucu madde kullanımı gibi faktörler epilepsi hastalarında kişinin eşiğini düşürerek hastalığı olumsuz etkiler.