Osteoporoz, hastaları küçük darbelerin bile neden olduğu kırıklara yatkın hale getiren, değişen kemik yapısı ile düşük kemik yoğunluğudur. Osteoporoz, yaşlanma süreciyle ilişkili doğal bir süreçtir.
Hayat boyu, kemikler sürekli olarak yeni kemik inşa edebilmek için parçalanır ve yeniden oluşturulur. Ancak 30 yaşından itibaren kemiklerin yapımı artık parçalanma hızı kadar hızlı olmaz.
Osteoporoz, kadınlarda yaygındır ve cinsiyet hormonlarında azalma ile ilişkilidir. Örneğin, osteoporoz tipik olarak menopozdan sonra tehlikeli olmaya başlar. Kadınlarda, östrojen seviyelerindeki düşüş nedeniyle menopozdan sonra kemik kütlesi kaybı hızlanır, bu nedenle osteoporoz öncelikle menopoz sonrası kadınları etkiler.
Erkeklerde testosteron (erkek cinsiyet hormonu) üretimi 30 yaşından sonra sadece küçük ve kademeli bir azalma gösterir, bu nedenle erkeklerde osteoporoz kadınlara göre daha geç ve daha küçük bir oranda ortaya çıkar. Bu aynı zamanda erkeklerin genellikle kadınlardan daha yüksek bir kemik kütlesine sahip olması nedeniyle de olur.
Osteoporoz için risk faktörleri
Osteoporoz riski, büyük ölçüde bireyin 35 yaşına kadar ne kadar kemik kütlesi kazandığına ve daha sonra kemik kütlesini ne kadar çabuk kaybetmeye başladığına bağlıdır. Maksimum kemik kütlesi ne kadar büyük olursa, yaşlılıkta kemik kaybının osteoporoz aşamasına ilerlemesi o kadar az olasıdır.
Sağlıklı kemik oluşumu, diyette yeterli D vitamini ve kalsiyum gerektirir. D vitamini, kalsiyumun bağırsaktan emilmesi için gereklidir ve kalsiyumun kendisi, kemiğin bir bileşeni olmasının yanı sıra, kemik oluşumunu uyarır. Yetersiz D vitamini ve kalsiyum alımı osteoporoz riskini artırır.
Osteoporozun neden olduğu kırıklar kadınlarda erkeklere göre iki kat daha sık görülür. Bunun nedeni, kadınların zaten daha düşük kemik kütlesine sahip olmaları, daha uzun yaşamaları ve 45-55 yaşları arasında menopoza girmeleridir. Ancak 75 yaşın üzerinde osteoporoz kadınlarda olduğu kadar erkeklerde de yaygındır.
Osteoporoz için risk faktörleri şunlardır:
Yaş
Bir kişi ne kadar yaşlıysa, kemikleri o kadar zayıftır ve osteoporoz riski o kadar yüksektir.
Genetik
Osteoporoz riski ailesel birikimle de ilişkilidir. Osteoporozlu bir ebeveyniniz veya kardeşiniz varsa, özellikle osteoporoz kırıklarla ilişkiliyse riskiniz de daha yüksektir.
Vücut şekli
Zayıf veya kısa boylu hastalar, daha düşük kemik kütlesine sahip oldukları için daha yüksek bir osteoporoz riskine sahiptir.
Sigara içmek
Sigara içmenin osteoporoz gelişimindeki rolü tam olarak açık değildir, ancak sigara, östrojen üretimini baskılayarak ve kalsiyum emilimini azaltarak kemikleri zayıflatır.
Cinsiyet hormonlarının miktarı
Bireyin kemikleri ne kadar çok cinsiyet hormonuyla karşılaşırsa, osteoporoz riski o kadar azalır. Kadınlarda erken adet görme, düzenli adetler ve geç menopoz riski azaltmaktadır. Menopoz öncesi yumuralıkların alınması osteoporoz riskini artırır. Ortalamanın altında testosteron seviyelerine sahip erkekler de yüksek risk altındadır.
Beslenme, sindirim ve emilim bozuklukları
Anoreksiya nervoza (aşırı zayıflık) veya bulimia (anormal aşırı yeme ve ardından sık kusma) olan kişilerde osteoporoz riski artar. Midenin önemli bir bölümünün ameliyatla alınması, iltihaplı bağırsak hastalıkları (örneğin Crohn hastalığı ) vücudun kalsiyumu emme yeteneğini de azaltabilir.
Steroidler
Steroid ilaçların (örn. prednizon, kortizon, prednizolon, deksametazon) uzun süreli kullanımı kemiklere zarar verebilir. Bu ilaçlar genellikle astım, romatoid artrit ve sedef hastalığını tedavi etmek için kullanılır. Uzun süreli steroid tedavisine ihtiyacınız varsa, doktorunuzla sürekli olarak kemik yoğunluğunuzu kontrol etmeniz ve kemik kaybı durumunda buna karşı zamanında önlem almanız önemlidir. Vücudun steroid hormonlarını aşırı ürettiği Cushing hastalığı, ilaç kullanımına bağlı olarak benzer bir duruma yol açmaz.
Tiroid ve paratiroid hiperaktivitesi
Çok fazla tiroid hormonu (tiroksin) ve paratiroid hormonu (paratiroid hormonu) da kemik kaybına neden olabilir.
Diüretikler
Vücutta aşırı sıvı tutulmasını tedavi eden ilaçlar (diüretikler) sık kullanıldığında böbrekler yoluyla kalsiyum kaybını artırarak osteoporoza neden olabilir.
Diğer ilaçlar
Heparin, metotreksat ve bazı anti epileptik ilaçlar ile alüminyum içeren antasitler de kemik kaybına yol açabilir.
Meme kanseri
Meme kanseri olan kadınlar, özellikle kemoterapi alıyorlarsa, aromataz inhibitörleri (örneğin östrojen üretimini engelleyen anastrozol, letrozol, eksemestan) alıyorlarsa veya menopoz sonrası iseler osteoporoz riski yüksektir.
D vitamini eksikliği ve düşük kalsiyum alımı
D vitamini eksikliği veya düşük kalsiyumlu diyet, kemik oluşumunu engellediği ve düşük kemik yoğunluğuna yol açtığı için osteoporoz gelişiminde önemli bir rol oynar.
Hareketsiz yaşam tarzı
Fiziksel olarak aktif çocuklar (yeterli miktarda D vitamini ve kalsiyum tüketirlerse) daha yüksek kemik yoğunluğuna sahiptir. Her türlü egzersiz etkilidir. Yaşam boyu hareket etmek her yaşta kemik kütlesini artırabileceğinden çok önemlidir. Halihazırda gelişmiş osteoporoz durumunda, hareket miktarı elbette dikkatli bir şekilde artırılmalıdır.
Alkol kullanımı
Erkeklerde alkolizm, osteoporozun önde gelen nedenlerinden biridir. Aşırı alkol tüketimi kemik oluşumunu azaltır, kalsiyumu emme yeteneğini olumsuz etkiler ve alkolün idrar söktürücü etkisinden dolayı kalsiyum kaybına neden olur.
Osteoporoz tedavisi için 2 vitamin ve 2 mineral
Osteoporoz sürecini yavaşlatabileceğimiz besinler vardır ve bunlar ayrıca osteoporoz tedavisine yardımcı olur.
İşte osteoporoz tedavisi için 2 vitamin ve 2 mineral.
Kalsiyum
Vücutta en fazla kalsiyumu kemikler içerir. Vücutta bulunan kalsiyumun yüzde 99'u kemiklerde depolanır.
Kalsiyum birçok biyokimyasal ve metabolik süreçte hayati bir mineraldir. Örneğin kalbin sağlıklı çalışması, sağlıklı ve güçlü kemik yapısı, kas kasılması, hormon üretimi vb. için kalsiyum gerekli bir elementtir. Kanda yeterli kalsiyum yoksa, vücudun bu hayati süreçler için kullanabileceği kalsiyum kemiklerden ve dişlerden alınır.
Kalsiyum eksikliğine yol açan nedenler arasında yeterli kalsiyumun alınamadığı yanlış beslenme, emilim bozuklukları, bağırsak sorunları, bir gıda alerjisi nedeniyle kısıtlayıcı bir diyet uygulamak zorunda kalmak ve kalsiyum kullanımını azaltan bazı ilaçlar bulunur.
Günlük kalsiyum ihtiyacı yaklaşık 1200 mg'dır. Kalsiyum açısından zengin besinler arasında süt, yoğurt, somon balığı, peynirler, yumurta, lahana ve brokoli gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler, badem, soya sütü, susam, chia, baklagiller ve tahıllar bulunur.
D3 vitamini
D3 vitamini, kemik yapısının güçlü ve kemik kütlesinin yeterli olması için gereklidir ve kemiklerin olgunlaşmasını destekler.
Kalsiyumun doğru kullanımı için D3 vitamini birkaç farklı yönden gereklidir. Kalsiyumun bağırsaktan emilmesi için D3 vitamini gereklidir. D3 vitamini paratiroid hormonu ile birlikte kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenler. D3 vitamini ayrıca böbreklerden kalsiyumun geri emilimini de destekler (kanımızda dolaşan kalsiyumun çoğu burdan gelir).
D3 vitamini açısından zengin besinler arasında süt, yoğurt, peynir, tereyağı, ton balığı, somon, uskumru, çeşitli mantarlar, karaciğer ve yumurta sarısı bulunur.
K2 vitamini
K2 vitamini, kalsiyumu kemiklere taşıyan ve kemik mineralizasyonunu düzenleyen protein olan osteokalsini aktive eder. K vitamini, kemik kaybını ve kemik oluşumunu düzenlemeye yardımcı olur.
Ayrıca K vitamini, kan damarlarında ve diğer dokularda fazla kalsiyum birikmesine izin vermez, bu nedenle arterioskleroz tedavisine de katkıda bulunur.
K2 vitamini ayrıca D3 vitamini ile birlikte çalışır, kemik sağlığı ve osteoporoz tedavisi için birbirlerinin işleyişini destekler.
K2 vitamini açısıdan zengin besinler arasında brokoli, kuşkonmaz, fasulye, bezelye, yumurta, domates, süt ve süt ürünleri ve böğürtlen bulunur.
Magnezyum
Magnezyum eksikliği kemik sağlığını çeşitli şekillerde etkiler ve magnezyum bu nedenle osteoporoz tedavisi için gereklidir. Ancak osteoporoz denilince magnezyum nadiren akla gelir.
Fosfat, kalsiyum ile birlikte hidroksiapatit formunda birleştirilir ve dişlerin ve kemiklerin uygun şekilde sert ve dayanıklı olmasını sağlar. Bu hidroksiapatit mekanizması, mineralin kemiklere dahil edilmesini azalttığı ve kemiği tahrip eden hücrelerin (osteoklastlar) işlevini uyararak kemik metabolizmasını artırdığı için magnezyum eksikliği ile değiştirilir.
Magnezyum eksikliği paratiroid hormonu ve D vitamini etkileyerek kalsiyum dengesini bozar ve bu durum hipokalsemiye (kalsiyum eksikliği) yol açabilir.
Magnezyum eksikliğinde kemik döngüsünü ve osteopeniyi yani kemik yoğunluğunun azalmasını uyaran inflamatuar sitokinlerin sayısı artar.
Magnezyum açısından zengin besinler arasında kabak çekirdeği, keten tohumu, susam, badem, kaju, yer fıstığı, pazı, kabak, ıspanak, brokoli, salatalık, kereviz, mercimek, fasulye ve nohut bulunur.
Daha Fazla Yorum Yükle
0 Yorum Yapılmış