Bitlis'teki Madavans Vadisi'nin yüzlerce mağarası restore edilecek

Bitlis'in merkezine yaklaşık 65 kilometre uzaklıktaki 8 bin anıt mezarın bulunduğu Ahlat, sahip olduğu tarihi değerleriyle ön plana çıkıyor.

Dünyanın en büyük Türk-İslam mezarlığı olarak nitelendirilen Selçuklu Meydan Mezarlığı'nın yanı sıra Kulaksız ve Tahtı Süleyman mahalleleri arasında bulunan Madavans Vadisi de ilçenin sahip olduğu yüzlerce tarihi mekandan biri.

Bir süre önce Cumhurbaşkanlığınca 'Kesin korunacak hasas alan' olarak ilan edilen vadideki 400'e yakın mağaranın restore edilmesi için Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) ve Ahlat Kaymakamlığınca proje hazırlandı.

YÜZLERCE TARİHİ MEKANDAN BİRİ

Hazırlanan ortak proje ile mağaraların restorasyonu yapılarak Türkiye ve dünyanın turizmine kazandırılacak. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Demirtaş, Madavans Vadisi'nin bu bölgedeki yüzlerce tarihi mekanlardan bir tanesi olduğunu, Bitlis ve ilçelerinde yüzlerce böyle mekanın bulunduğunu söyledi.

"SON 50 YILA KADAR ÇOK YAYGIN KULLANILDI"

Prof. Dr. Demirtaş, Madavans Vadisi'nin 17 kilometrelik bir alanı kapsadığına dikkati çekerek, "Yüzlerce yıllık bir geçmişe sahip bu bölgede insanlar yaşamıştır. Binlerce yıllık bir geçmişi var. Yani insanların binlerce yıl önce buraları kullandıklarını kanıtlayan birçok belge ve kanıt bulunuyor. Halen günümüzde bazı yerleri insanlar kullanmaya devam ediyor. Son 50 yıla kadar da çok yaygın bir şekilde kullanılmıştır." dedi.

"İNSANLAR, TANIDIKTAN SONRA SEVMEYE DEĞİL TAHRİP ETMEYE BAŞLIYOR"

Ahlat ilçesinin Tahtı Süleyman ve Kulaksız mahalleri arasındaki vadiyi tanıtmayı amaçladıklarını, ancak bu durumun çeşitli riskleri de beraberinde getirdiğini ifade eden Prof. Dr. Demirtaş, "Tabii bu önemli mekanların insanlar tarafından tanıtılması ve tanınması çok önemli adımlar. Ama bizde tanıtmanın büyük riskleri var. Mesela dünyada bir yer tanındığı zaman orası tamamen doğal olarak koruma altına alınmış demektir. İnsanlar onu herhangi bir kanuna ve yasaya gerek duymadan korumaya başlarlar. Biz de ise tam tersi bir durum söz konusudur.

Bizde bir yer herhangi bir statüye kavuştuğu zaman, iyice tanıtıldığı ve reklamı yapıldığında, büyük risklerle karşı karşıya kalıyor. İnsanlar tanımaya başladıktan sonra sevmeye ya da korumaya değil, tahrip etmeye başlıyorlar. Burası en büyük örneklerden biridir. Şu anda gördüğümüz kilise yıllar önce buraya geldiğimizde sağlam bir şekilde ayaktaydı. Süslemeleri olduğu gibi duruyordu. Bugün taşları sökülmüş, her tarafında kazılar gerçekleştirilip tahrip edilmiş durumda. Dolayısıyla bir yeri tanıtmak mı, tanımak mı gibi bir soru sormak gerekir. Tarihi yapıları onardığımızda bozuyoruz. Tanıttığımızda ise tahribata açık hale getiriyoruz. Burası en büyük örneklerden biridir." diye konuştu.

"İLGİ ODAĞI OLMAYA ADAY, ANCAK KORUMA TEDBİRİ İLE DESTEKLENMELİ"

Prof. Dr. Mehmet Demşirtaş, Madavans Vadisi'nde 400'e yakın mağaranın olduğunu yakın zamana kadar bölge insanı tarafından da kullanıldığına dikkati çekerek, şu ifadeleri kullandı:

"Burada binlerce yıllık bir insan yerleşmesi söz konusudur. Madavans Vadisi koruma altına alınacak. Bununla ilgili yeni bir proje geliştirildi. Bu proje ile Madavans Vadisi daha fazla ilgi görecektir. Ama mutlaka insanların ilgisine açtığımız zaman onun da koruma tedbiri ile desteklenmesi gerekir. İnsanlar yeterince bilinçlenmediği ve tarihi yapıların korunmasının önemini yeterince kavramadığı zaman bir şekilde zarar veriyorlar. Bu zararın önüne geçmek için tedbir almak gerekiyor. Bizim yöremizde sit alanı ilan edildikten sonra tahrip edilen yığınla yerler var. Onun için burasını sit alanı ya da hassas alan ilan etmek çok önemli adımlar olmakla birlikte önemli olan korunmasıdır. Eğer korunabiliyorsa yapılacak projelerle birlikte burası Türkiye'nin ve dünyanın ilgi odağı olmaya aday bir yerdir."

"TÜRKİYE'YE MAL EDİLMELİ"

Madavans Vadisi'nin önemine de değinen Prof. Dr. Demirtaş, "Geçmişte burada yaşayan insanlar burayı çok medeni bir şekilde kullanmıştır. İşte ibadethanelerin her çeşidi var. Bu alanda kilise var. Ancak daha sonraki dönemlerde cami olarak kullanılan mekanlar da mevcut. 400 civarında mağara ev var. Kimisi çok katlıdır. Ama büyük bir kısmı çeşitli aşınmalar yoluyla zarar görmüş, bugüne gelenler de halen önemini kaybetmemiştir. Bugüne kadar gelenleri koruyabilirsek, Madavans ve buna benzer yapılar bizim için birer kazanç olur. Bir kere burası insanlığın ortak mirası olduğu için kültürümüzü zenginleştirecektir. Böyle baktığınızda sadece Ahlat'a değil, bütün Türkiye'ye, mal edilmesi gereken mekanlardan birisidir." dedi.