Küçük büyük herkesin hayalleri arasında, birden zengin olmak yatar... En kısa yolu ise bir hazine, gömü veya define bulmaktır.
Özellikle kırsal kesimlerde dedektör ile define avına çıkmak isteyenler, konunun yasal zeminini de araştırmadan edemiyor. Herhangi bir yeri kafanıza göre kazmak, beklemediğiniz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle öncelikle yasal prosedürü incelemekte fayda var.
Dedektör satın alıp hayallerine kavuşmak isteyeneler "define aramak suç mu" sorusunu sıkça araştırır. Türkiye sınırları içerisinde definecilik faaliyetleri Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "kaçakçılığın önlenmesi" kapsamında belirlenmiştir.
Peki define aramak yasal mıdır yoksa suç mudur? İşte ayrıntılar...
DEFİNE ARAMAK YASAL MI?
Altın, gümüş, maden arama gibi definecilik işlerinde meraklı olan bireyler bu işleri kafalarının estiği gibi yapmayacaklarının bilgisinde olmalıdır. Kıymetli maden arayışlarında devletten izin alınması gereklidir. Bu izin sayesinde definecilik işlemleri yapılır.
Bu konuda merak edilenleri Kültür ve Turizm Bakanlığı şöyle yanıtlıyor:
Define aramak istiyorum. Ne yapmalıyım?
Define aramak isteyenler, define arayacakları yerin bağlı olduğu mülki amire Define Arama Yönetmeliği’nin (https://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14428/define-arama-yonetmeligi.html) 7. maddesinde yer alan belgelerle birlikte bir dilekçe ile müracaat ederler.
Dilekçede arama maksadı açıkça belirtilir ve define aranacak yerin il, ilçe, bucak, köy, mahalle, sokak ve ev numarası bildirilir. Ayrıca bu yerin ekili, dikili, meskûn, gayrimeskûn, tapulu ve tapusuz olup olmadığı ve kime ait olduğu açıklanır.
Define aramanın cezası var mı?
Tarihi eser bulmak amacıyla izinsiz kazı veya sondaj yapan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. İzinsiz olarak define araştıranlar üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Türkiye genelinde define aramak için izin almak mümkün müdür?
Türkiye genelinde define arama izni verilemez. Define aranacak yer 50 metrekareyi ve 10 metre derinliği geçemez.
Define aramak istediğim arazinin mülkiyeti bana ait değil ne yapmalıyım?
Define aranacak yer sahipli ise; gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakatname, tüzel kişilerden de yetkili organlarından alınacak muvafakat yazısının alınması gerekmektedir.
Define aramak istediğim arazinin birden çok sahibi var ne yapmalıyım?
Tüm hissedarlardan noterden tasdikli muvafakatname alınması gerekmektedir.
Define araması için Kültür ve Turizm Bakanlığı maddi destek ve ekipman sağlar mı?
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Define Arama Ruhsatı sahiplerine maddi destek ve ekipman sağlanmamaktadır.
Define Arama Ruhsatı sahibinin maddi sorumlulukları var mıdır?
Define aranacak yeri incelemeye gidecek en az iki kişiden oluşan müze ihtisas elemanı ve aramada bulunacak ihtisas elemanları ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı temsilcilerinin yol masrafı ve birinci derece devlet memuru harcırahı üzerinden yevmiyeleri define arayıcısı tarafından ödenir. Bu yevmiyeler günlük zorunlu giderleri karşılamadığı takdirde, aradaki fark yevmiyelerin yüzde ellisini geçmemek şartıyla define arayıcısı tarafından ayrıca ödenir.
Define aramasından doğacak zarar ziyan ve kazı yapılan yerin eski haline getirilmesi ile ilgili masraflardan, define aranacak sahada, on beş günlük define arama süresi dikkate alınarak çevre sakinlerinin can ve mal güvenliğini sağlayıcı tedbirlerin alınmasından ve doğabilecek tüm zararın karşılanmasından define arayıcısı sorumludur. Bu masrafların tahmini tutarı ilgili müze müdürlüğünce tespit edilir. Tespit edilen bu tutara 492 sayılı Kanunun ekinde yer alan (8) sayılı tarifenin “VI – Meslek erbabına verilecek tezkere, vesika ve ruhsatnamelerden alınacak harçlar” başlıklı kısmının 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereğince her yıl belirlenen define araştırmaları için verilecek ruhsatnameler harcının yüz katı teminat bedeli eklenir.
Define arama yerini incelemeye gidecek müze ihtisas elemanlarının harcırahı incelemeden önce, yukarıda belirtilen masraflar ve teminat bedeli ise arama başlamadan önce define arayıcısı tarafından bir kamu bankasına ilgili müze müdürlüğü adına yatırılır.
Müze müdürü aramadan önce görevlilere avans öder. Hizmetin yerine getirilmesinden sonra görevlilerin verecekleri hakediş belgelerine göre kesin hesap yapılır. Artan para define arayıcısına iade edilir.
Define arama kazısı sonucunda bulduğum defineden ne kadar pay alırım?
Bulunan definenin Hazine ve Maliye Bakanlığınca geçer akçe olarak değeri tespit edilir. Define Hazineye ait arazide bulunmuşsa yüzde ellisi define arayıcısına; özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunmuşsa yüzde kırkı define arayıcısına, yüzde onu ise mülk sahibine verilir.
