Mersin'de çarıkçılık mesleğini yaşatmaya çalışıyor

Eski zamanlarda Anadolu'da tarlada, bahçede giyilen çarıklar, kullanım alanının daralmasıyla günümüzde artık halk oyunlarında ve evlerin şark köşelerinde süs eşyası olarak kullanılıyor.

1960’lı yıllara kadar köylülerde yaygın olarak kullanılan çarıklar, artık eskisi kadar ilgi çekmiyor. Gelişen teknoloji ve köyden kente göçün artmasıyla birlikte çarıkçılık mesleği de kaybolmaya yüz tutmuş meslekler arasına girdi.

Silifke ilçesinde çarıkçılık mesleğini yarım asırdır sürdüren ayakkabı tamircisi Mehmet Toker, çarıkçılığı tarihsel mirasa sahip çıkmak için yaptığını dile getirdi.

12 YAŞINDA BAŞLAYAN MESLEK AŞKI YARIM ASRI AŞTI

Henüz 12 yaşında iken ayakkabı tamircisinin yanında işe başlayan Toker, geçmişte derileri kendilerinin imal ederek boyadıklarını belirterek, "Bende yetenek vardı, azim vardı. İşi bir yılda öğrendim, çıraklıktan ustalığa geçtim. Artık her türlü ayakkabıyı yapabiliyordum. Fakat güçsüzdüm. İşçilik güç istiyordu. O zamanlar şimdiki gibi hazır deriler yoktu. Biz, deriyi kendimiz imal eder ve boyardık. Çarık ve edik sadece kırmızı renktedir. Pelit ağacının kızıl kabuğundan (çitit) boya yapar ve derileri de bununla boyardık. Ayrıca kösele dövmek, deri germek güçlü insan işiydi. Zamanla bunu da aştım." dedi.

"ÇARIK BÜZEMEYENE KIZ VERMEZLERMİŞ"

Mesleğin inceliklerini anlatan Toker, "Yıllar önce en değerli ayakkabı olarak görülen ve sadece özel günlerde giyilen, zamanla Silifke folkloru ve halk oyunları kıyafetleri olarak benimsenmiş 'çarık ve edik' ustalığı kaybolmaya yüz tutmuş durumda. 1960’lı, 1970’li yıllar öncesi bölgemizde ayakkabı ve çizme çok değerliydi. O zamanlar ayağında çarığı olan biri ya varlıklı ailenin çocuğu ya da müessese kimlikli biridir diye bilinirmiş. Ayrıca çarık büzemeyene de kız vermezlermiş. O kadar değerliydi ki bu iş, iyi bir ustalığın varsa bir de evlenme çağındaysan sana her aile kızını verirdi." diye konuştu.

CUMHURBAŞKANI DEMİREL'E HEDİYE ÇARIK

Eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e çarık, eşi Nazmiye Demirel'e ise edik dikerek hediye ettiğini dile getiren Toker, "Silifke kültürel açıdan zengin bir şehir. Ben de bu zengin kültürün içinde zaman zaman yer aldım. Silifke kültürüne emek verenlerle Silifke’yi temsilen yaptığım hediyeliklerden birçoğunu ünlü kişilere gönderdim. Süleyman Demirel Cumhurbaşkanıyken, kendisine çarık eşine de edik diktim. Silifke’yi temsilen hediye ettim." ifadesini kullandı.

"MESLEKİ OKULLARDA YAŞATILMALI"

Mesleğin teknolojiye yenik düştüğünü belirten Toker şunları söyledi:

"Şimdilerde ne yaptığımız mesleğe ilgi var, ne de genç nesilde bu mesleğe heves var. Zaten teknoloji de bazı kültürleri yok ettiği gibi bizim mesleği de bitirdi. Ayrıca mesleğin işçiliği uzun, geliri de az. O yüzden sadece manevi değerlere önem veren kişilerin siparişlerini yapıyor ve bir kültürü yaşatmak için emek veriyorum. Bazı meslekler çok değerli, popülerliği bitse de manevi ve kültürel değerlerin yaşaması için bir şeyler yapmak gerekir. Ben bu mesleğin ustası olarak mesleki okullarda eğitim alan öğrencilerimize eski mesleklerin yaşatılması için istişare yapıp, okullarda haftada bir defa da olsa eğitim verilmesini öneriyorum. Öğrencilerimizi çalışma tezgahımda misafir edip, bir çarık nasıl yapılıyor öğretebilirim."