Bugün, büyük bir sinema üstadının hayatından söz etmek istiyorum size. Okuduğunuzda göreceksiniz tırnakları ile kazınmış bir hayat hikayesi ve hiç bir başarının şımartmadığı bir yetenek.
Ve ezber bozmak için konulmuş kanunlar...
Türk Sineması’nın ‘Sultan’ı olan Türkan Şoray, memur bir baba ve ev hanımı bir annenin kızı olarak İstanbul’da dünyaya geldi. İlkokula Rami Taş Okulu’nda başladı, 1956 yılında Feriköy İlkokulu’nda tamamladı. Lisede okuduğu sıralarda anne ve babasının boşanmasının ardından kız kardeşi ve annesiyle birlikte kalan Şoray, liseye devam etti.
Daha sonra taşındıkları Karagümrük’teki Sarmaşık Sokak’ta anne ve kızları yine zorlu günler yaşadılar. Şoray’ın ev sahiplerinin kızı Emel Yıldız’la tanışması hayatının dönüm noktalarından biri oldu. Yıldız sayesinde Yeşilçam’a adım atan Şoray’ı Türker İnanoğlu keşfetti.
"Köyde Bir Kız Sevdim" filminde kadın oyuncu olarak Şoray’ın oynamasını istedi. Bu filmle birlikte Türkan Şoray’ın uzun soluklu sinema hayatı da başlamış oldu.
Şoray ilk filminin ardından yeni teklifler almaya başladı. "Aşk Rüzgarı", "Utanmaz Adam" filmlerinden sonra basının da dikkatini çekti. Artist, Büyük Gazete, Ses gibi popüler dergilere kapak oldu.
ŞORAY KANUNLARI
Sinema yaparken beraber oynadığı aktörlerle yakınlaşma sahneleri istememesi ünlü "Şoray Kanunları"nı doğurdu. Türkan Şoray’ın film anlaşmalarına şart olarak koyduğu ve Yeşilçam tarihine "Türkan Şoray Kuralları" olarak geçen meşhur kurallarını, imzalı ve mühürlü bir şekilde yapımcılara sunuyordu. Yapımcılar ancak bu şartları kabul edip metni imzaladıktan sonra film çekimleri başlayabiliyordu.
1964 yılında oynadığı "Acı Hayat" filmi sanatçıya ilk ödülünü getirdi. Bu film eleştirmenler ve senaristler tarafından da büyük övgü aldı. Sinema hayatı hızla devam eden Şoray arka arkaya birçok film çekti. Ünü hızla artan sanatçıyı filmlerinde oynamaya ikna edebilmek için dönemin ünlü film şirketi sahipleri birbirleriyle yarıştılar.
1965 yılında çektiği filmlerden biri olan "Sürtük" inanılmaz bir seyirciye ulaştı ve Şoray’ı yılından sonra artık benzer filmler yapmaya başlayan ve neredeyse her filmde görünen sanatçı 70’lerin başında film sayısını azaltma kararı aldı. Tüm bunlara, 70’li yıllarda ortaya çıkan erotik film furyası ve muhtıra da eklenince çok az filmde yer almaya başlayan Şoray, 1972 yılıyla birlikteyse film sayısını ciddi anlamda azalttı.
Bu süreçte oynadığı ender filmler arasında, aynı yıl çektiği ‘Cemo’ ve ‘Dönüş’ bulunmaktadır. Bu filmlerle büyük başarı yakalayan Şoray’ın, ‘Dönüş’ filmi aynı zamanda ilk yönetmenlik deneyimi yaşadığı film oldu. Yine bu dönem oynadığı ve büyük ses getiren bir diğer filmi ise de Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğindeki ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’ filmidir.
Türkan Şoray, 1983 yılında kendisi gibi oyuncu olan Cihan Ünal’la evlendi. Bu evliliğinden 1985 yılında kızı Yağmur Ünal doğdu. Anne olduktan sonra film çalışmalarına bir süre ara verdi. 1987 yılında Cihan Ünal’dan ayrıldıktan sonra, ‘Hayallerim Aşkım ve Sen’ filminde oynadığı başrolle oyunculuğa geri döndü. Yine aynı yıl ‘Gramofon Avrat’, ‘Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu’ gibi başarılı yapımlarda oynadı. 1994 yılında vizyona giren ‘Bir Aşk Uğruna’ filminde canlandırdığı rolüyle ikinci kez Altın Portakal Film Festivali’nde ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’nü aldı.
1998 yılında Türk televizyon tarihinin en başarılı yapımlarından biri olan ‘İkinci Bahar’ dizisinde oynadı. 2001 yılındaysa yine bir TV dizisi olan ve Haluk Bilginer ile birlikte ‘Tatlı Hayat’ dizisinde yer aldı.
1997 yıldan sonra uzun metrajlı film çekmeyen sanatçı, yeniden 2003 yılında uzun metrajlı bir film olan ‘Gönderilmemiş Mektuplar’ filminde oynadı. Şoray son olarak 2006 yılında Uğur Yücel’in yönetmenliğindeki ‘Hayatımın Kadınısın’ TV dizisinde rol aldı.
Aldığı ödüllerden bazıları şöyle:
1964 Antalya Altın Portakal Film Festivali (Acı Hayat) ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’
1968 Antalya Altın Portakal Film Festivali (Vesikalı Yarim) ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’
1972 5. Altın Koza Film Festivali (Mahpus) ‘En Başarılı Kadın Oyuncu Ödülü’
1972 1. Altın Kelebek Ödülleri ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’
1973 Moskova Film Festivali (Dönüş) ‘Özel Ödül’
1978 Taşkent Film Festivali (Selvi Boylum, Al Yazmalım) ‘Uluslararası Aytmatov Kulübü Geleneksel Ödülü’
1987 Antalya Altın Portakal Film Festivali
(Hayallerim, Aşkım ve Sen) ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’
1990 2. İzmir Film Festivali ‘Altın Artemis Onur Ödülü’- 1991 ‘Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı Unvanı’
1992 8. Bastia Akdeniz Sinemaları Festivali (Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu) ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’
1994 6. Ankara Uluslararası Film Festivali ‘Emek Ödülü’
1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali (Bir Aşk Uğruna) ‘En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’
1996 15. Uluslararası İstanbul Film Festivali ‘Sinema Onur Ödülü’
1999 Roma Film Festivali ‘Bü Ödül’
1999 2. Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali ‘Kadın Yönetmen Ödülü’ - 2000
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi ‘Zirvedekiler 2000 Ödülü’ - 2001 Akademi İstanbul ‘Yılın En Başarılı Sanatçısı Ödülü’ - 2009 Sadri Alışık Ödülleri ‘Onur Ödülü’
2013 Engelsiz Yaşam Vakfı ‘Türk Sineması Üstün Başarı Ödülü’ ve 2013 11. Türk Film Festivali ‘Onur Ödülü’
