İÜ'de gemi simülatöründe uygulamalı kaptanlık eğitimi

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Mühendislik Fakültesi bünyesinde bulunan Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği bölümünde kaptan adayları, gemi simülatöründe gerçeğinden farksız eğitimler alıyor.

Üniversite bünyesinde bulunan köprü üstü simülatöründeki ilk işleri de, gerçek bir gemide olduğu gibi seyir planlaması. Öğrenciler önce geminin rotalarını harita üzerine işliyor, daha sonra ise pusulada bu rotayı takip ediyor. Adaylar, kimi zaman simülatörde modellenen İstanbul Boğazı’nı geçiyor kimi zaman ise zorlu hava ve deniz koşullarına uygun olarak New York Limanı’na demir atmak üzere dümen tutuyor. Böylece mezun olduktan sonra işe başladıklarında, denizde karşılaşabilecekleri her türlü acil durum ya da zorluklara karşı, hazır hale geliyorlar.

GÜVERTE VE İŞLETME OLMAK ÜZERE İKİ OPSİYONLU EĞİTİM

İÜC Mühendislik Fakültesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü Başkan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Murat Yıldız, 1991 yılında İstanbul Üniversitesi bünyesinde kurulan İÜC Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği bölümü anlatırken şunları söyledi:

"O tarihten bu yana eğitimlerimize başarıyla devam ediyoruz. Bu bölüm, diğer denizcilik okullarından farklı olarak, iki opsiyonda aynı anda eğitim vermektedir. Öğrencilerimiz birinci sınıfı ortak okuyor. Birinci sınıfta temel mühendislik dersleri alıyorlar. Birinci sınıftan ikinci sınıfa geçerken kaptan olmak isteyen arkadaşlarımız, birinci sınıf sonundaki yaz tatillerinde minimum 1 ay deniz stajına çıkıyor, gemi üzerinde stajlarını gerçekleştiriyorlar. Stajlarını başarıyla tamamladıklarında ve hala kendileri kaptan olmak istiyorlarsa dilekçe vererek, güverte opsiyonuna devam etmek istediklerini beyan ediyorlar. Biz de onları başarılı oldukları takdirde güverte opsiyonuna alıyoruz. Diğer arkadaşlarımız da, işletme opsiyonuna geçmeye karar veriyorlar. Onlar da ikinci sınıftan sonra, deniz işletmeciliği eğitimi alacakları işletme opsiyonunda eğitim öğretimlerine devam ediyorlar. Deniz işletmeciliği alanında eğitimini tamamlayanlar, yoğun mühendislik formasyonu ve işletme eğitimi alıyorlar. Ayrıca denizcilik meslek derslerini görüyorlar. Güverte opsiyonu öğrencilerimiz ise Uluslararası Denizcilik Örgütü STCW konvansiyonuna göre eğitim görmekteler. Güverte opsiyonumuz aynı zamanda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın vermiş olduğu yetkilendirme sonucunda devam etmektedir. Bu şu demek oluyor, güverte opsiyonumuzdan mezun olan arkadaşlarımız, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımızın açmış olduğu uzak yol vardiya zabitliği ehliyetlerine girmeye hak kazanıyorlar. Bunun için de bakanlığın, denizcilik eğitimi veren okullarda denetlemeleri var. bu denetlemelerden okulumuz başarıyla çıkmış durumdadır."

KADER ANI, GEMİ STAJINDAN SONRA

İÜC Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü’nü, diğer üniversitelerdeki denizcilik eğitimlerinden ayıran özellikleri dile getiren Murat Yıldız, başta üniformasız eğitim verdiklerini vurgulayarak  şunları söyledi:

"Denizcilik eğitim kurumları Türkiye’de çeşitli üniversitelerimiz altında hizmet veriyor. İÜC’yi diğer okullardan ayıran en başta aynı anda iki opsiyonda eğitim verebilmesi. Öğrencilerimiz bölümümüzü kazandıklarında kaptanlık ya da işletmecilik eğitimi almaya sonradan karar veriyorlar. Üniversite sınavına hazırlandıkları sırada karar vermiyorlar. Bir sene ortak okuyorlar ve ondan sonra hangisi kendileri için daha uygun ise bizzat gemiye çıkıp, deniz hayatını görüyorlar ve ondan sonra karar veriyorlar. Biz kaptan mı olmak istiyoruz, yoksa karada çalışacak deniz işletmecisi mi olmak istiyoruz. Bunun şöyle bir avantajı var, mesela bunu çok duyuyoruz, öğrenciler bu bölümleri kazanıyorlar ama denizcilik hayatının kendilerine uygun olmadığını düşünüyorlar. Ancak artık o bölümü kazandıkları için oradan mezun olmak zorundalar. Bizde ise öyle bir durum söz konusu değil.  Güverteci olmak istiyorsa, bunu araştırması için önünde 1 yıl var. İkinci sınıfta geçerken denize çıkıyor, karar veriyor. Bu, denizciliğin en büyük problemlerinden biri olan şunu engelliyor; denizde çalışma süresi çok kısa, ortalama 3-4 yıl içerisinde gemide çalışan kaptanlar karada iş bulmaya çalışıyor. Ama bizim öğrencilerimiz görerek ve isteyerek bu eğitimi aldıkları için, denizde çalışma süreleri çok daha uzun. Ayrıca kaptan olmak isteyen arkadaşlarımız 1 sene hazırlık eğitimi almak zorundalar. Başarılı oldukları takdirde kaptanlık eğitimi alabiliyorlar. Eğitim süreleri boyunca da 1 tam yıl gemi üzerinde staj yapıyorlar."

7 YILDA UZAK YOL KAPTANI OLUNABİLİYOR

Uzak Yol Kaptanı ve İÜC Mühendislik Fakültesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlisi Ersoy Kaçmaz,  bölümlerinden mezun olan öğrencilerin iş hayatına nasıl bir başlangıç yapabileceklerini şöyle anlattı:

"İşletme okuyan arkadaşlarımız denizcilik şirketleri ve liman işletmelerinde yönetici adayı konumunda istihdam edilebilmekte. Güverte opsiyonundan mezun olan arkadaşlarımız ise, uzak yol vardiya zabiti yeterliliğinde ticaret gemilerinde çalışabilmektedirler. Zorlukları var, öncelikle doğayla mücadele ve psikolojik anlamda zor şartlarda mesleği yürütebilme. Çünkü bir gemi üzerinde çalışmak elbette psikolojik zorlukları da getirecektir. Bir uzak yol vardiya zabiti,  hem psikolojik hem de fiziki olarak deniz şartlarına hazır olmalı. Bununla birlikte, uluslararası bir meslek olduğundan dolayı, maaş politikası ülkemizin standardının biraz üzerinde kabul edeceğimiz bir değer. Günümüz şartlarında uzak yol vardiya zabitinin çalışabileceği maaş skalası 3 bin ila 4 bin dolar arasında değişiyor. Mezun olan bir arkadaşımız, gemilerde 3. Zabit olarak istihdam ediliyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının sınavlarına tabi olmak üzere, 36 ay süresince bir üst yeterliliğe yükselirler ve teknik olarak 7. Yılın sonunda, uzak yol kaptanı olabilirler."

"UYGULAMALI EĞİTİM, DENİZCİLİK OKULLARININ OLMAZSA OLMAZI"

Okuldaki uygulamalı eğitimlerle ilgili olarak ise Kaçmaz, "Uygulamalı eğitim denizcilik okullarının olmazsa olmazıdır. Mesleki derslerin büyük bir çoğunluğu teorik eğitim ile birlikte uygulamalı olmalıdır. Burada görmüş olduğunuz simülasyon merkezi, birçok dersin uygulamasını, gerçek anlamda öğrenciye okulda yaşatmak üzere tasarlanmış bir merkezdir. Ve denizcilik eğitiminin vazgeçilmezidir. Burası köprü üstü olarak adlandırdığımız merkez ve bir geminin köprü üstünü temsil etmektedir. Bir vardiya zabitinin gemi seyri boyunca yaşayabileceği her türlü senaryo burada değerlendirilebilmektedir. Gerek hava, gerek deniz koşulları, her türlü şartın değerlendirilmesi tecrübe kazanmak için ideal bir ortam" ifadelerini kullandı.

Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü Başkan Yardımcısı  Dr. Öğr. Üyesi Murat Yıldız da bu konuda, "Denizcilik eğitimlerinde uygulama çok önemli bir konu. Çünkü gemi üzerinde mutlaka ve mutlaka, teorik eğitimin yanında çok iyi bir uygulama eğitimi almak zorundasınız. Bizim bütün meslek eğitim derslerimizin uygulamaları çok sıkı bir şekilde yapılmakta. Bu simülatör merkezinde, gemi üzerindeki her durumu modelleyebiliyoruz. Acil durumları, zor seyir koşullarında gemi kullanmayı modelleyebiliyoruz. Dolayısıyla öğrencilerimiz burada eğitim aldıktan sonra, gerçek gemiye gittiklerinde birçok duruma karşı soğukkanlı bir şekilde hareket alıyorlar." şeklinde konuştu.